Έντομα αποθηκών
Διακρίνουμε με διαφορετικό τρόπο τα έντομα αποθηκών από τα υπόλοιπα έρποντα και ιπτάμενα έντομα γιατί η σημασία αυτών των εντόμων σε ότι αφορά την βλαβερή επίδρασή τους είναι, ότι δεν προκαλούν κάποιο κακό ούτε μεταφέρουν παθογόνους οργανισμούς στον άνθρωπο ή τα ζώα. Τα έντομα αυτά προκαλούν οικονομική ζημία στα εργοστάσια και στους εμπλεκόμενους με την παραγωγή προϊόντων που αποθηκεύονται σε μεγάλες ξηρές αποθήκες ή που μεταφέρονται με πλοία σε μακρινές αποστάσεις. Παρακάτω θα αναφέρουμε τα κυριότερα έντομα που σηναντάμε στην Ελλάδα:
Άκαρι (Acarus siro)
Αυτό το άκαρι είναι δυσδιάκριτο με γυμνό οφθαλμό και συναντάται συχνά σε αποθήκες και ενίοτε σε αλευρόμυλους (flour mite). Δεν αντέχει σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 30ο C. Ο βιολογικός του κύκλος διαρκεί περίπου 10 μέρες. Επιζήμιο για όλα τα είδη αποξηραμένων προϊόντων, τυριά, σπόρους, άλευρα κλπ. Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα έντομα αποθηκών υπάρχει το άκαρι Dermatofagoides pteronyssinus το οποίο εκτός του ότι προσβάλει δημητριακά και άλευρα δημιουργεί τόσο το ίδιο δερματίτιδες, όσο και τα περιτώμματά και τα εκδύματά του αλλεργικό άσθμα στον άνθρωπο.
Εφέστια (Ephestia ή Anagasta kuhniella)
Πεταλούδα με άνοιγμα πτερύγων 18-25 χιλιοστά. Αναπτύσει μέχρι 5 γενιές ανά έτος. Προσβάλει κυρίως άλευρα αλλά και σπόρους, όσπρια και ξηρούς καρπούς. Όταν δεν πετά το χρώμα των πτερύγων της είναι σταχτύ με μαύρες "ζιγκ-ζαγκ" γραμμές. Δημιουργεί ζυμώσεις μετατρέποντας το αλεύρι σε "μαλλί" και δίνει σε αυτό μία δυσάρεστη οσμή καθιστώντας το μη εμπορεύσιμο.
Πλόντια (Plodia interpunctella)
Πεταλούδα με άνοιγμα πτερύγων 14-20 χιλιοστά, των οποίων το χρώμα είναι κατά το 1/3 υπόλευκο και κατά τα 2/3 υπέρυθρο-καστανό. Είναι πολυφάγο έντομο προσβάλοντας ξηρούς καρπούς, σπόρους, οπώρες, φυτικές και ζωικές ύλες, σοκολάτες, σκόνη γάλακτος κ.α. Έχει 4-8 γενιές ανά έτος, αλληλοκαλυπτόμενες.
Σιτοτρόγκα (Sitotroga serealella)
Πεταλούδα με πτέρυγες στενές, μυτερές με αχυρόχρυσα κρόσια. Το άνοιγμά τους φτάνει τα 12-16 χιλιοστά. Έχει 3-5 γενιές ανά έτος. Προσβάλουν τα σιτηρά και τα αυτοφυή φυτά, προτιμούν τους στάχεις στον αγρό, ενώ καθιστούν το κριθάρι ακατάλληλο για την ζυθοποιία γιατί προσβάλει το εσωτερικό των σπόρων και κλείνει την οπή με ένα υμένιο, δυσκολεύοντας την αναγνώριση των προσβεβλημένων σπόρων.
Σιτόφιλους ή "ψείρα" (Sitophilus sp)
Είναι κολεόπτερα στα οποία άλλα είδη πετούν και άλλα όχι, έχουν περίπου 4 γενιές ανά έτος. Γεννούν έως 400 αυγά. Τρώνε το εσωτερικό των σπόρων, όπου εκεί σχηματίζονται και προκαλούν "άναμα" των σπόρων, καθιστώντας τα σιτηρά ακατάλληλα προς κατανάλωση. Προσβάλουν κυρίως τα σιτηρά και το ρύζι αλλά και τα όσπρια. Ξεχωρίζουν από το μακρύ τους ρύγχος αλλά και από τις κηλίδες στα έλυτρα.
Τριβόλι (Tribolium confusum, Tribolium castaneum)
Είναι κολεόπτερα μεγέθους 4-4,5 χιλιοστά και δημιουργούν έως 5 γενιές το χρόνο. Προσβάλουν κυρίως σπασμένους σπόρους σε σιτηρά, άλευρα, πίτυρα, όσπρια, ελαιώδεις σπόρους, ξηρές φυτικές ύλες. Η οικονομική ζημιά που προκαλούν είναι σημαντική.
Οριζέφιλους (Oryzaephilus surinamensis, O. mercator)
Ονομάζεται και οδοντωτό σκαθάρι των σπόρων, έχει λεπτό-πεπλατυσμένο και ευκίνητο σώμα μήκους 3 χιλιοστών. Μπορεί να ζήσει μέχρι και 2 χρόνια. Προσβάλει συνήθως σπόρους, σταφίδες αλλά και ψωμί, ζυμαρικά, μπισκότα, ξηρούς καρπούς, όσπρια, κακάο, καφέ κ.α.
Σκαθάρι του ρυζιού (Rhyzopertha dominica)
Κολεόπτερο με μήκος σώματος 2,5-3 χιλοστά. Το κεφάλι του δεν είναι ορατό γιατί καλύπτεται από τον θώρακα. Είναι το πολυπλυθέστερο σκαθάρι σε αποθήκες σιτηρών, ρυζιού. καλαμποκιού, μπισκότων και προϊόντων αλεύρου. Δημιουργεί 4-6 συνεχόμενες γενιές όταν βρεθεί σε θερμοκρασία 25-28ο C. Δημιουργεί οπές στους σπόρους κατατρώγοντας το εσωτερικό τους.
Lasioderma serricorne, Stegobium paniceum
Αυτά τα δύο κολεόπτερα τα εμφανίζουμε μαζί λόγω των ομοιοτήτων τους. Είναι και τα δύο μικρά έντομα μήκους 2-3 χιλιοστά με δημιουργία 4 γενιών ανά έτος. Διαφέρουν στις κεραίες και σε μορφολογικά χαρακτηριστικά των ελύτρων και της κεφαλής τους. Έχουν τεράστια ποικιλία τροφικών προτιμήσεων όπως ζυμαρικά, κακάο, σοκολάτες, αρωματικά φυτά, αποξηραμένα φρούτα, ελαιώδεις σπόρους, όσπρια, χαρούπια, κ.α.
